Frozen Shoulder

WAT IS FROZEN SHOULDER?

Het is een ziektebeeld van de schouder die zich over een periode van maanden ontwikkelt. De schouder wordt beetje bij beetje pijnlijker en stijver, zodat het moeilijker wordt om de schouder te bewegen. De aandoening komt vaak voor, er wordt immers geschat dat 1 tot 2% van de bevolking deze aandoening heeft.

Om de stabiliteit van de schouder in normale omstandigheden te garanderen beschikken we over een stevig vlies rond de schouder (kapsel) met daarin sterke verstevigingsbanden (gewrichtsbanden).

“Adhesieve capsulitis” is de correcte medische term, die beschrijft dat er ontsteking is van dit gewrichtskapsel en dat er verdikkingen aanwezig zijn in dit kapsel die ervoor zorgen dat de normale elasticiteit van dit kapsel verloren gaat. Deze verdikkingen, verklevingen in het kapsel, zorgen voor het ontstaan van de stijfheid.

We onderscheiden 2 types frozen shoulder.

Primaire adhesieve capsulitis = idiopathische frozen shoulder
Geleidelijk aan ontstaat pijn en bewegingsbeperking van de schouder zonder aanwijsbare reden.
Secundaire adhesieve capsulitis = verworven frozen shoulder
De pijn en stijfheid ontstaat door een gekende reden.

HOE STELLEN WE DE DIAGNOSE?

In eerste instantie baseert de arts zich op het verhaal van de patiënt. Hierbij zal in eerste instantie de pijn op de voorgrond staan, na een al dan niet uitlokkend event. Die pijn situeert zich vaak vooraan, bovenop of volledig rond de schouder, en kan soms zeer hevig zijn en meestal ook de nachtrust verstoort.

Ten tweede bemerken we een geleidelijk aan toenemende bewegingsbeperking. Zowel de actieve beweeglijkheid (wat je zelf kan met de arm) als de passieve beweeglijkheid (als de arts uw arm beweegt) zijn verminderd.

Het wordt steeds moeilijker om uw haar te kammen, uw BH vast te maken, uw autogordel te pakken, een bord uit een hoge kast te nemen, …

Bijkomende technische onderzoeken (radiografie, echografie, arthro MRI-scan) zijn van mindere waarde om de diagnose van een frozen shoulder te bevestigen. Deze onderzoeken kunnen vooral van belang zijn om andere diagnoses uit te sluiten of om de oorzaak van een secundaire frozen shoulder beter in beeld te brengen.

De klachten ontwikkelen zich typisch in 3 fases. Elke fase kan enkele maanden aanhouden

De bevriezingsfase of ontstekingsfase
In deze fase ontstaat de kapsel ontsteking. Dit zorgt vooral voor een sterke toename van pijnklachten. Pijn is het dominant symptoom en de stramheid begint beetje bij beetje toe te nemen.
Symptomen in deze fase zijn soms nog moeilijk te onderscheiden van symptomen bij andere schouderaandoeningen bv. impingement.
De bevroren fase of verstijvingsfase
De schouder wordt meer en meer stijf en het wordt steeds moeilijker om de schouder te gebruiken. De pijn begint in deze fase wel wat af te nemen.
De ontdooiende fase of herstelfase
In deze fase neemt de pijn veder af en verbetert de beweeglijkheid beetje bij beetje verder. Evenwel is de recuperatie van de beweeglijkheid niet bij iedereen volledig !

WAT IS DE OORZAAK?

De exacte oorzaak van een primaire frozen shoulder is (per definitie) niet gekend. We weten dat er zich een enorm ontstekingsproces ontwikkelt in het schouderkapsel, maar naar wat de ontsteking juist in gang zet is nog niet geweten.

Sommige ziektebeelden maken patiënten meer vatbaar voor het ontstaan van een frozen shoulder: diabetes mellitus, schildklierlijden, ziekte van Dupuytren, ziekte van Parkinson, vernauwing van kransslagader van het hart, schildklieraandoeningen, ….

Diabetes patiënten hebben tot 30 % kans om in hun leven ooit een frozen shoulder door te maken. Er is “een theorie” dat glucose bij te hoge bloedsuiker waarde bindt aan collageen (bouwsteen van het schouderkapsel). Het schouderkapsel met de gewrichtsbanden wordt hierdoor een beetje kleverig, wat de schouder stijf en pijnlijk maakt.

De secundaire vorm heeft altijd een gekende oorzaak bv. breuk aan de schouder, operatie aan de schouder, een periode van immobilisatie, …

WAT ZIJN DE BEHANDELINGS-MOGELIJKHEDEN?

De behandeling is afhankelijk van de graad van ontsteking en de graad van bewegingsbeperking. De overgrote meerderheid van patiënten met een frozen shoulder kunnen niet-operatief behandeld worden.

Ontstekingsremmers

Ontstekingsremmers en pijnstillende medicatie kunnen de pijnklachten onderdrukken en de ontsteking laten temperen.

Infiltratie

Een tweetal cortisone inspuitingen in het gewrichtskapsel kunnen helpen om de (ontstekings)pijn te verminderen. Het is zeer belangrijk dat pijn en ontsteking verminderen in voorbereiding op de opstart van de oefentherapie. Soms kan er ook gebruik gemaakt worden van hyaluronzuur infiltraties.

Kinesitherapie

Dit kan worden gestart zodra de pijn het toelaat. De focus ligt op herstel van de beweeglijkheid, wegwerken van het ontstekingsproces en aanleren van stretching oefeningen.

Er zijn enkele oefeningen die uit thuis zelf kan doen.

Exorotatie stretch
Sta in deuropening en buig de elleboog tot een rechte hoek en neem de deurpost vast. Hou je hand ter plaatse aan de deurpost en draai je lichaam. U voelt spanning vooraan in de schouder. Probeer dit 30 seconden vast te houden en herhaal dit nadien binnen de pijngrens.

Voorwaartse flexie stretch

Lig neer op uw rug. Hef met de gezonde arm uw pijnlijke schouder ophoog tot u spanning voelt. Probeer dit 15 seconden vast te houden, ontspan en herhaal nadien binnen de pijngrens.

Cross-over arm stretch

Sta rechtop en trek met de gezonde arm uw aangetaste arm net onder uw kin over uw borstkas. Ga tot de pijngrens en probeer dit 30 seconden vol te houden, ontspan en probeer nadien te herhalen.

Operatie

Indien in fase 2 de beweeglijkheid onvoldoende beter wordt, moet een kijkoperatie gebeuren.

Via kijkoperatie wordt het verdikte kapsel van de schouder gekliefd met een speciaal instrument (radiofrequente probe).

Na de kijkoperatie is het heel belangrijk om zo snel mogelijk intensieve kinesitherapie te starten en zelf dagelijks oefeningen uit te voeren. Enkel door intensief te bewegen kan de herwonnen beweeglijkheid door de kijkoperatie behouden blijven.

Hieronder het zicht binnen in de schouder zoals te zien tijdens een kijkoperatie. Links betreft een normale schouder, rechts toont een 'frozen shoulder' met forse ontsteking.

compr_normal-synovium--frozen-shoulder-kh_orthoinfo_aaos.jpg

Onderaan deze pagina vindt u nog een animatievideo van de kijkoperatieprocedure

De ingreep gebeurt onder korte algemene narcose in combinatie met een lokale verdoving (interscaleen blok).

De ingreep verloopt via het dagziekenhuis (zonder overnachting) of u verblijft 1 nacht in het ziekenhuis.

FREQUENT GESTELDE VRAGEN

Wat kan ik verwachten na de operatie?

Het draagverband in de beginfase is enkel voor de pijn en dient zo weinig mogelijk gedragen te worden.

Verder zal u enkele kleine incisies hebben ter hoogte van de schouder die steriel verzorgd dienen te worden. Het initiële verband dient om het vocht, dat in het gewricht gebracht is voor betere visualisatie, te absorberen dat na ingreep via de wondjes vaak nog naar buiten sijpelt.

Na deze initieel fase kan overgegaan worden naar afdekkende pleisters. Hou de wondjes proper en droog. Douchen is toegestaan met een douche pleister ( Opsite, Tegaderm, ..) De steristrips pleisters kunnen na 14 dagen verwijderd worden door de thuisverpleging of uw huisarts.

Ondertussen probeert u de pijn onder controle te houden met de voorgeschreven pijnstillers en ijsapplicaties. De aangegeven dosissen op het voorschrift zijn maximale dagelijkse innames, u mag zelf de pijnstilling afstemmen op uw nood.

Hoe verloopt de revalidatie?

De revalidatie en eerste oefeningen worden reeds in het ziekenhuis aangeleerd.

Eens in thuissetting zal er getracht worden zo veel mogelijk te bewegen en intensief kinesitherapie te volgen binnen uw pijngrens en volgens het meegegeven voorschrift. Er wordt geen beperking opgelegd. Het is evident dat krachtopbouw in de beginfase niet verstandig is. De focus ligt op herwinnen van de beweeglijkheid!

Wanneer kan ik werken?

De arbeidsongeschiktheid ligt tussen 3 weken en 6 maanden en is afhankelijk van de inhoud van de job. Bespreek dit voor de ingreep met uw arts.

Wanneer kan ik autorijden?

U mag beginnen autorijden wanneer u zelf voelt dat u gemakkelijk kan sturen met beide handen zonder enig probleem. Hiervoor zou u uw arm comfortabel boven schouderniveau moeten kunnen heffen. Voor de meeste mensen is dit ongeveer zes weken na de ingreep.

Wanneer mag ik weer sporten?

Lopen en fietsen is toegestaan binnen de pijngrens. Hervatten van andere sporten is individueel verschillend en sterk sportspecifiek. Dit kan besproken worden met uw behandeld arts.

Wat zijn de risico’s?

Zoals bij elke chirurgische ingreep zijn mogelijke complicaties zwellingen/nabloeding in het operatiegebied, wondproblemen, overgevoeligheid van het litteken en infectie.

Specifiek gerelateerd aan deze ingreep kunnen complicaties optreden zoals blijvende stijfheid van de schouder ondanks oefentherapie, in zeldzame gevallen kan ook na genezing opnieuw een frozen shoulder ontstaan (vb. bij ontregelde diabetes patiënten), tevens kan irritatie van zenuwbanen optreden in de oksel met blijvende pijn nadien. Ook schade aan bloedvaten of zenuwen zijn theoretische complicaties maar in werkelijkheid zo goed als onbestaande.

Wanneer neem ik vroeger contact op?

Bij toegenomen wonddrainage, zwelling/roodheid van de hand gepaard met pijn of koorts > 38,5°C zijn redenen om vroeger een consultatie aan te vragen of u aan te bieden op de spoedopname.

Youtube Frozen shoulder

ANIMATIE

Hieronder vindt u animatievideo hoe zo'n kijkoperatie verloopt. Let vooral op het rode ontstekingsweefsel dat wordt verwijderd en verklevingen die worden weggenomen.